2022'de Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin başlangıcından bu yana, Rus yetkililer ve silahlı kuvvetler, sivil hedeflere yönelik kasıtlı saldırılar,[1][2][3] sivilleri katletme, kadınlara ve çocuklara işkence ve tecavüz[4][5] ve yoğun nüfuslu bölgelerde ayrım gözetmeyen saldırılar şeklinde çok sayıda savaş suçu işledi.[6][7][8]
Rus ordusu misket bombaları kullanarak[9][10][11][12] ve bombalar, füzeler, ağır top mermileri ve çoklu fırlatma roketleri gibi geniş alana etkili diğer patlayıcı silahları ateşleyerek sivil nüfusu gereksiz ve orantısız zarara maruz bıraktı.[11] Rus kuvvetlerinin saldırıları sonucunda evler, hastaneler, okullar, kreşler,[11] nükleer santraller,[13] tarihî binalar ve kiliseler[14] dahil olmak üzere sivil binalarda hasar ve yıkım olmuştur.[15] Çatışmanın bir yılını doldurduğu Şubat 2023'e kadar, saldırılar 8.000'den fazla sivilin belgelenmiş ölümüyle sonuçlandı, ancak gerçek ölü sayısının daha yüksek olduğu varsayılırken, Ukrayna'ya yönelik yaklaşık 5.000 füze saldırısı, 3.500 hava saldırısı ve 1.000 insansız hava saldırısının düzenlendiği kaydedildi.[16]
Rusya'nın Kiev'in kuzeyindeki bölgelerden çekilmesinin ardından, Rus kuvvetlerinin işlediği savaş suçlarına dair çok güçlü kanıtlar keşfedildi.[17] Özellikle Buça kasabasında, Rus birlikleri tarafından işlenen işkence, sakatlama, tecavüz, yağma ve sivilleri kasten öldürme dahil olmak üzere bir dizi savaş suçlarına dair kanıtlar ortaya çıktı.[18][19][20] Ukrayna'daki BM İnsan Hakları İzleme Misyonu (OHCHR), Buça'da çoğu erkek olmak üzere en az 73 sivilin öldürüldüğünü belgeledi.[21] Rus kuvvetleri geri çekildikten sonra Kiev bölgesinde 1.200'den fazla sivil cesedi bulundu, bunların bir kısmı hemen infaz edilmişti.[22] Başta Rus işgali altındaki Mariupol olmak üzere[23][24] çocuklar da dahil olmak üzere binlerce sivilin Rusya'ya zorla sınır dışı edildiğine ve ayrıca tecavüz, cinsel şiddet ve toplu tecavüz vakaları dahil olmak üzere cinsel istismar[22][25][26] ve Rus güçleri tarafından Ukraynalı sivillerin kasıtlı olarak öldürüldüğüne dair raporlar vardı.[27]
İşgalin ilk ayında, İzleme Misyonu ayrıca Rus işgali altındaki topraklarda gazetecilerin, aktivistlerin, kamu görevlilerinin ve memurların kaçırılma, işkence ve zorla kaybetme dahil olmak üzere olası rehin alma[11] ve keyfi gözaltı vakalarını belgeledi.[11][28][29] Heyet ayrıca, hem Ukrayna hem de Rus ayrılıkçı güçler tarafından tutulan savaş esirlerinin defalarca tacize uğraması,[30] halkın merakına maruz kalması[31] ve bazı durumlarda işkence görmesi[32][33] ve/veya öldürülmesi nedeniyle[34][35] çatışmada savaş esirlerine kötü muamele yapılması konusundaki endişelerini dile getirdi.[11] OHCHR ayrıca canlı kalkanların,[36] zorla askere alınan askerlerin[37] ve gözaltı kamplarının[22] kullanımına ilişkin endişelerini de dile getirdi.
2 Mart'ta Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) Savcısı, Ukrayna'da 21 Kasım 2013 tarihinden itibaren herhangi bir kişi tarafından işlenen geçmiş ve şimdiki savaş suçları, insanlığa karşı suçlar veya soykırım iddialarına yönelik kapsamlı bir soruşturma başlattı. Kanıtı olan kişilerin müfettişlerle temas kurması için ve delil toplamaya başlaması için müfettişler, avukatlar ve diğer profesyonellerden oluşan bir ekibi Ukrayna'ya gönderdi.[38][39][40] Diğer iki bağımsız uluslararası kuruluş da bölgedeki insan hakları ve uluslararası insancıl hukuk ihlallerini araştırıyor: Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Konseyi tarafından 4 Mart 2022'de kurulan Bağımsız Uluslararası Ukrayna Araştırma Komisyonu ve Ukrayna'daki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları İzleme Misyonu, Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği Ofisi tarafından görevlendirildi. Ukrayna'daki Birleşmiş Milletler İnsan Hakları İzleme Misyonu 2014 yılında tüm taraflarca gerçekleştirilen insan hakları ihlallerini izlemeye başladı ve yaklaşık 60 BM insan hakları gözlemcisi istihdam ediyor. 7 Nisan 2022'de Birleşmiş Milletler, Rusya'yı BM İnsan Hakları Konseyi'nden çıkardı.[41][42] Ekim ayının sonlarına doğru, Ukrayna Savcılığı 39.347 iddia edilen Rus savaş suçunu belgeledi, 600'den fazla şüpheliyi teşhis etti ve bunlardan yaklaşık 80'i hakkında işlem başlattı.[43]
^"Chernihiv: Are these Russia's weapons of war?". BBC News (İngilizce). 9 Nisan 2022. 3 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Gall, Carlotta; Kramer, Andrew E. (3 Nisan 2022). "In a Kyiv Suburb,'They Shot Everyone They Saw'". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Ukraine: Russian Forces Fired On Civilian Vehicles". Human Rights Watch (İngilizce). 2 Mayıs 2022. 2 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Cumming-Bruce, Nick (23 Eylül 2022). "U.N. Experts find that war crimes have been committed in Ukraine". The New York Times. 24 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^Macias, Amanda. "UN report details horrifying Ukrainian accounts of rape, torture and executions by Russian troops". CNBC (İngilizce). 25 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Russian military commits indiscriminate attacks during the invasion of Ukraine". Amnesty International. 25 Şubat 2022. 25 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Ukraine: Deadly Attacks Kill, Injure Civilians, Destroy Homes". Human Rights Watch. 18 Mart 2022. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Bogner, Matilda (25 Mart 2022). "Situation in Ukraine. Statement delivered by the Head of Human Rights Monitoring Mission in Ukraine on the situation in Ukraine". Office of the High Commissioner for Human Rights. 25 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^"United Nations Treaty Collection". 22 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Ukraine: Russian Cluster Munition Hits Hospital – 4 Civilians Killed, 10 Wounded". Human Rights Watch. 25 Şubat 2022. 26 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^abcdefHRMMU Update on the human rights situation in Ukraine, 24 February – 26 March 2022 (PDF). UN Human Rights Monitoring Mission in Ukraine. 28 Mart 2022. 1 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Lance, Rachel. "The Enduring Danger of Cluster Bombs". Wired. ISSN 1059-1028. 8 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Ukraine nuclear power plant attack: All you need to know". Al Jazeera. 4 Mart 2022. 2 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Reid, Anna (15 Mart 2022). "Ukrainian heritage is under threat – and so is the truth about Soviet-era Russia". The Guardian. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Russia Kidnaps Ukrainian Children". EU Political Report. 23 Nisan 2022. 17 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Jamey Keaten (24 Şubat 2023). "8.006 confirmed civilian deaths: The heavy toll of Russia's war in Ukraine one year on". Irish Examiner. 20 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Rape as a weapon: huge scale of sexual violence inflicted in Ukraine emerges". The Guardian (İngilizce). 4 Nisan 2022. 14 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"In Bucha, the scope of Russian barbarity is coming into focus". The Washington Post. 7 Nisan 2022. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^Callaghan, Louise (2 Nisan 2022). "Bodies of mutilated children among horrors the Russians left behind". The Times. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.(abonelik gereklidir)
^"Ukraine documents alleged atrocities by retreating Russians". CBS News. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"UN report details summary executions of civilians by Russian troops in northern Ukraine". OHCHR (İngilizce). 7 Aralık 2022. 26 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^abc"Ukraine: High Commissioner updates Human Rights Council". OHCHR (İngilizce). 5 Temmuz 2002. 10 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Ukraine: US condemns 'unconscionable' forced deportations of civilians from Mariupol". The Guardian. 20 Mart 2022. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Ochab, Ewelina U. (10 Nisan 2022). "Ukrainian Children Forcibly Transferred And Subjected To Illegal Adoptions". Forbes (İngilizce). 11 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Engelbrecht, Cora (29 Mart 2022). "Reports of sexual violence involving Russian soldiers are multiplying, Ukrainian officials say". The New York Times. 29 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Wamsley, Laurel (30 Nisan 2022). "Rape has reportedly become a weapon in Ukraine. Finding justice may be difficult". NPR (İngilizce). 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"War in Ukraine: Street in Bucha found strewn with dead bodies". BBC News. 2 Nisan 2022. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Russians use abduction, hostage-taking to threaten Ukrainian journalists in occupied zones". Reporters without borders. 25 Mart 2022. 4 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Ukraine War: Civilians abducted as Russia tries to assert control". BBC News. 25 Mart 2022. 3 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Ukraine: Respect the Rights of Prisoners of War". Human Rights Watch. 16 Mart 2022. 23 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Russia/Ukraine: Prisoners of war must be protected from public curiosity under Geneva Convention". Amnesty International. 7 Mart 2022. 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Ukraine: Apparent POW Abuse Would Be War Crime". Human Rights Watch. 31 Mart 2022. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Vidéo. Prisonniers russes torturés : des vidéos vérifiées par "Le Monde" mettent en cause un bataillon de volontaires ukrainiens" [Video. Tortured Russian prisoners: videos verified by "Le Monde" implicate a battalion of Ukrainian volunteers]. Le Monde (Fransızca). 13 Mayıs 2022. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Al-Hlou, Yousur; Froliak, Masha; Hill, Evan; Browne, Malachy; Botti, David (19 Mayıs 2022). "New Evidence Shows How Russian Soldiers Executed Men in Bucha". The New York Times (İngilizce). ISSN 0362-4331. 28 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Video appears to show Ukrainian forces killing Russian captive". Reuters. Reuters. 7 Nisan 2022. 9 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^The situation of human rights in Ukraine in the context of the armed attack by the Russian Federation, 24 February to 15 May 2022. para. 34: OHCHR. 29 Haziran 2022. 2 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^The situation of human rights in Ukraine in the context of the armed attack by the Russian Federation, 24 February to 15 May 2022. para. 109-110: OHCHR. 29 Haziran 2022. 2 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"ICC prosecutor: Team leaves to investigate war crimes in Ukraine". Reuters. 3 Mart 2022. 4 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Statement of ICC Prosecutor, Karim A.A. Khan QC, on the Situation in Ukraine: Additional Referrals from Japan and North Macedonia; Contact portal launched for provision of information". International Criminal Court. 11 Mart 2022. 26 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Statement of ICC Prosecutor, Karim A.A. Khan QC, on the Situation in Ukraine: "I have decided to proceed with opening an investigation."". www.icc-cpi.int. 28 Şubat 2022. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"BM Rusya'yı İnsan Hakları Konseyi'nden çıkardı". dw.com. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Nichols, Michelle (7 Nisan 2022). "U.N. suspends Russia from human rights body, Moscow then quits". Reuters. 7 Nisan 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Egan, Lauren (31 Mayıs 2022). "She was sure her son's death was a war crime. But the investigation is more painful than she expected". NBC News. 30 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Putin'e tutuklama emri!". Milliyet. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^Radford, Antoinette (17 Mart 2023). "Putin arrest warrant issued over war crime allegations". BBC News. 28 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
^"Situation in Ukraine: ICC judges issue arrest warrants against Vladimir Vladimirovich Putin and Maria Alekseyevna Lvova-Belova". International Criminal Court. 17 Mart 2023. 17 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2023.
