Izuzetan dan

Poseban dan
kino poster
Režija	Ettore Scola
Producent	Carlo Ponti
Scenario	Maurizio Costanzo Ruggero Maccari Ettore Scola
Uloge	Sophia Loren Marcello Mastroianni John Vernon
Muzika	Armando Trovajoli
Fotografija	Pasqualino De Santis
Montaža	Raimondo Crociani
Distribucija	Surf Film
Datum(i) premijere	17. V 1977.
Trajanje	110 min.
Zemlja	Italija  Kanada
Jezik	talijanski
Poseban dan na Internet Movie Database

Izuzetan dan (talijanski Una giornata particolare) talijanski je dramski film iz 1977. koji je režirao Ettore Scola a napisali Maurizio Costanzo, Ruggero Maccari i sam Scola. Glavne uloge igraju Sophia Loren, Marcello Mastroianni i John Vernon. Radnja se odigrava u Rimu 1938., kada se jedna udana žena zbliži sa susjedom pošto su jedini ostali u stambenoj zgradi stoga jer su ljudi masovno otišli vidjeti kako je Adolf Hitler došao u službenu posjetu Benitu Mussoliniju.

Film je bio talijanska koprodukcija sa Kanadom. Dobio je pohvale kritičara te je nominiran za nekoliko nagrada. Uključen je i u prestižni popis "100 talijanskih filmova koji se moraju očuvati".^[1]

Radnja

6. V 1938., Hitler dolazi u službeni posjet diktatoru Benitu Mussoliniju u Rim. Antonietta je naivna i prostodušna domaćica koja ostaje doma spremati dom i večeru dok njen mačo suprug, pripadnik fašističke partije, odlazi sa njihovo šestero djece u centar kako bi gledali paradu, kao uostalom i gotovo svi stanovnici grada. Stembena zgrada tako ostaje prazna, izuzev povučenog susjeda preko zgrade, Gabriela. On je radio-izvještač koji je dobio otkaz i čeka deportaciju u Sardiniju zbog toga jer je antifašist i homoseksualac. Antonietta dolazi k njemu u stan i oni počnu pričati o životu i svijetu.

Antonietta ga pokuša zavesti, ali se šokira kada joj on da do znanja da je homoseksualac. Ipak, nakon te trzavice, svejedno nastavlja pričati s njim tog dana, te skupi snage da mu se povjeri kako smatra da je njen suprug arogantan i nevjeran. Nakraju, Antonietta i Gabriele imaju seks. Ona se vraća natrag u svoj stan i dočeka supruga i djecu. Čita knjigu koju joj je Gabriele dao. Dolazi tajna policija i odvodi Gabriela u nepoznatom pravcu. Antonietta se vraća natrag u krevet, gdje je čeka njen suprug, koji želi sedmo dijete.

Glavne uloge

• Sophia Loren – Antonietta
• Marcello Mastroianni – Gabriele
• John Vernon – Emmanuele, suprug
• Françoise Berd – pazikuća
• Patrizia Basso – Romana
• Tiziano De Persio – Arnaldo
• Maurizio Di Paolantonio – Fabio
• Antonio Garibaldi – Littorio
• Vittorio Guerrieri – Umberto
• Alessandra Mussolini – Maria Luisa
• Nicole Magny – kći oficira

Nagrade

Izuzetan dan je nominiran za Zlatnu palmu u Cannesu.

Uz to, nagrađen je Zlatnim globusom za najbolji strani film. Nominiran je i za dvije nagrade Oscar: najbolji strani film i glavni glumac (Marcello Mastroianni).

Kritike

Dva outsidera ostaju doma, upoznaju se i čak vode ljubav (na neki način): umorna domaćica (Sophia Loren) i suicidialni homoseksualni muškarac (Mastroianni). Scola, koji je napisao forsirani scenarij zajedno sa Ruggerom Maccarijem i Maurizijom Costanzom, režira takav krhki materijal sa iznimnom osjetljivosti, te izvlači snažne glumačke nastupe od svojih dvoje zvijezda, koji oboje igraju suprotno od svojih običnih karakternih tipova, čime je njihov slavni seksipil prigušen, a njihov izgled lišen glamura.

– Emanuel Levy^[2]

Odmaknuvši se od komedije, Scola je zanimanje za prikaz pojedinaca diskriminiranih i zlostavljanih u ime morala i vladajuće politike konkretizirao smještanjem fabule u razdoblje fašizma i usredotočavanjem na odnos umorne, seksualno i emotivno nezadovoljne domaćice, podređene nezahvalnom suprugu (scena umorne S. Loren u kuhinji, citat je scene iz Umberta D.) i introvertirana, progonjena homoseksualca. Pritom je vješto preokrenuo glumačke stereotipove (zavodnice odnosno šarmantnog ljubavnika) tumača glavnih uloga S. Loren i M. Mastroiannija (nominiran za Oscara) čija je međuigra emocionalno dojmljivo, suptilnim gradiranjem, iskazala sudbinu marginalaca u represivnom društvu. Njihovu paralelnu viktimizaciju Scola je riješio i paralelnim (iako kratkotrajnim) oslobađanjem – Gabriele budi u Antonietti potisnutu ženstvenost, a istodobno u njoj pronalazi sućutnu prijateljicu. Narativna linija određena je ponajprije konverzacijskim situacijama i uobličena dosljedno provedenim kontrastom sive fotografije, koja tehnikom sepije dočarava ugođaj dokumentarizma i zvuka pompoznog radijskog izještavanja o Hitlerovu posjetu. Tim je postupkom, a uz scenarističke motivske asocijacije na radijsku kroniku, Scola postigao ravnotežu psihološke introspekcije i analize socijalno-političkog konteksta.

– Filmski leksikon^[3]

Izvori

Eksterni linkovi

• A Special Day na sajtu IMDb
• Poseban dan na Rotten Tomatoes