Skalniak (rodzaj ssaków)

Skalniak
Petrogale
J.E. Gray, 1837[1]
Ilustracja
Przedstawiciel rodzaju – skalniak żółtonogi (P. xanthopus)
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ssaki

Podgromada

żyworodne

Infragromada

ssaki niższe

Nadrząd

torbacze

Rząd

dwuprzodozębowce

Rodzina

kangurowate

Podrodzina

kangury

Plemię

Dendrolagini

Rodzaj

skalniak

Typ nomenklatoryczny

Kangurus penicillatus J.E. Gray, 1827

Synonimy
  • Heteropus[a] Jourdan, 1837[2]
  • Peradorcas O. Thomas, 1904[3]
  • Quasipetrogale[b] Hoser, 2020[6]
  • Ferepetrogale[b] Hoser, 2020[6]
Gatunki

17 gatunków – zobacz opis w tekście

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku

Skalniak[7] (Petrogale) – rodzaj ssaków z podrodziny kangurów (Macropodinae) w obrębie rodziny kangurowatych (Macropodidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Australii[8][9][10].

Morfologia

Długość ciała 29–65 cm, długość ogona 23–70,9 cm; masa ciała 0,9–12 kg (samce są większe i cięższe od samic)[9][11].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1837 roku brytyjski zoolog John Edward Gray na łamach The Magazine of Natural History and Journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology and Meteorology[1]. Jako gatunek typowy Gray wyznaczył w ramach monotypii skalniaka brązowoogonowego (P. penicillata).

Etymologia

  • Heteropus: gr. ἑτερος heteros ‘różny, inny’; πους pous, ποδος podos ‘stopa’[12]. Gatunek typowy: Heteropus albogularis Jourdan, 1837 (= Kangurus penicillatus J.E. Gray, 1827).
  • Petrogale: gr. πετρα petra ‘skała’; γαλεή galeē lub γαλή galē ‘łasica’[13].
  • Peradorcas: gr. πηρα pēra ‘kieszeń, torba’[14]; δορκας dorkas ‘gazela’[15]. Gatunek typowy: Petrogale concinna Gould, 1842.
  • Quasipetrogale: łac. quasi- ‘pozornie, prawie’; rodzaj Petrogale J.E. Gray, 1837 (skalniak)[6]. Gatunek typowy: Petrogale persephone Maynes, 1982.
  • Ferepetrogale: łac. fere ‘prawie, niemal’; rodzaj Petrogale J.E. Gray, 1837 (skalniak)[6]. Gatunek typowy: Petrogale xanthopus J.E. Gray, 1855.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki[16][11][8][7]:

  • Petrogale wilkinsi O. Thomas, 1926
  • Petrogale brachyotis (Gould, 1841) – skalniak krótkouchy
  • Petrogale concinna Gould, 1842 – skalniak karłowaty
  • Petrogale burbidgei Kitchener & Sanson, 1978 – skalniak malutki
  • Petrogale persephone Maynes, 1982 – skalniak skryty
  • Petrogale xanthopus J.E. Gray, 1855 – skalniak żółtonogi
  • Petrogale rothschildi O. Thomas, 1904 – skalniak atrakcyjny
  • Petrogale lateralis Gould, 1842 – skalniak czarnostopy
  • Petrogale purpureicollis Le Souef, 1924 – skalniak purpurowoszyi
  • Petrogale godmani O. Thomas, 1923 – skalniak kamienny
  • Petrogale coenensis Eldredge & Close, 1992 – skalniak północny
  • Petrogale inornata Gould, 1842 – skalniak zwyczajny
  • Petrogale assimillis Ramsay, 1877 – skalniak stadny
  • Petrogale mareeba Eldredge & Close, 1992 – skalniak wyżynny
  • Petrogale sharmani Eldredge & Close, 1992 – skalniak drobny
  • Petrogale penicillata (J.E. Gray, 1827) – skalniak brązowoogonowy
  • Petrogale herberti O. Thomas, 1926 – skalniak duży

Uwagi

  1. ↑ Młodszy homonim Heteropus Palisot de Beauvois, 1820 (Orthoptera).
  2. ↑ a b Autentyczność taksonów opisanych przez kontrowersyjnego[4] australijskiego herpetologa Raymonda Hosera jest kwestionowana przez władze teriologiczne i herpetologiczne oraz ICZN; zachodzi potrzeba dalszych badań nad ważnością opisanych taksonów[5].

Przypisy

  1. ↑ a b J.E. Gray. Description of some new or little known Mammalia, principally in the British Museum Collection. „The Magazine of Natural History and Journal of Zoology, Botany, Mineralogy, Geology and Meteorology”. New Series. 1, s. 583, 1837. (ang.). 
  2. ↑ C. Jourdan. Mémoire sur quelques mammiféres nouveaux. „Comptes Rendus Hebdomadaires des Séances de l’Académie des Sciences”. 5, s. 522, 1837. (fr.). 
  3. ↑ O. Thomas. On a collection of mammals made by Mr J.T. Tunney in Arnhem Land, Northern Territory of South Australia. „Novitates Zoologicae”. 11, s. 226, 1904. (ang.). 
  4. ↑ H. Kaiser, B.I. Crother, Ch.M.R. Kelly, L. Luiselli, M. O’Shea, H. Ota, P. Passos, W.D. Schleip & W. Wüster. Best practices: in the 21st century, taxonomic decisions in herpetology are acceptable only when supported by a body of evidence and published via peer-review. „Herpetological Review”. 44 (1), s. 8–23, 2013. (ang.). 
  5. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Petrogale assimilis Ramsay, 1877. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).
  6. ↑ a b c d R.T. Hoser. The ability to conserve a threatened species begins when they are named! New species of Rock Wallaby (Marsupialia: Macropodidae: Petrogale) from northern Australia. „Australasian Journal of Herpetology”. 42, s. 44, 2020. (ang.). 
  7. ↑ a b Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 17. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
  8. ↑ a b C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 96–101. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
  9. ↑ a b M. Eldridge & G. Coulson: Family Macropodidae (Kangaroos and Wallabies). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 5: Monotremes and Marsupials. Barcelona: Lynx Edicions, 2015, s. 709–718. ISBN 978-84-96553-99-6. (ang.).
  10. ↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Petrogale. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-10-26].
  11. ↑ a b Class Mammalia. W: Lynx Nature Books (A. Monadjem (przedmowa) & C.J. Burgin (wstęp)): All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 65–67. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
  12. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 323.
  13. ↑ Palmer 1904 ↓, s. 527.
  14. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 166.
  15. ↑ Jaeger 1944 ↓, s. 75.
  16. ↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.11) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2023-08-12]. (ang.).

Bibliografia

  • T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 1–984, 1904. (ang.). 
  • Edmund C.E.C. Jaeger Edmund C.E.C., Source-book of biological names and terms, wyd. 1, Springfield: Charles C. Thomas, 1944, s. 1-256, OCLC 637083062  (ang.).
Identyfikatory zewnętrzne:
  • EoL: 15083
  • GBIF: 2440111
  • identyfikator iNaturalist: 42916
  • ITIS: 179923
  • NCBI: 9324