Pilaster
Zobacz hasło pilaster w Wikisłowniku |
Zobacz multimedia związane z tematem: Pilaster |
Pilaster – element architektoniczny w formie płaskiego filara, nieznacznie występującego przed lico ściany. Pełni on zarówno funkcję konstrukcyjną, jak też dekoracyjną (rozczłonkowuje ścianę). Może stanowić część obramienia otworów okiennych, drzwiowych lub bramnych. W starożytności pilastry występowały dużo rzadziej niż półkolumny i używane były głównie w architekturze rzymskiej.
Podobnie jak kolumna składa się z głowicy (najczęściej w którymś z klasycznych porządków), gładkiego lub kanelowanego trzonu oraz czasami z bazy i cokołu.
Stosowano również pilastry zwielokrotnione, ułożone w tzw. wiązkę – tworzyły ją nałożone na siebie, coraz węższe pilastry.
Galeria
- Najwyższa kondygnacja Koloseum w Rzymie, pilastry o kapitelach korynckich
- Pilastry w architekturze karolińskiej – hala w Lorsch
- Pilastry jako element obramienia okna – pałac książęcy w Urbino, poł. XV w.
- Palazzo Rucellai we Florencji, 1446-1457, proj. Leone Battista Alberti
- Fasada kościoła Il Gesù w Rzymie, 1568–1584, Giacomo della Porta
- Fragment fasady bazyliki w Krzeszowie, lata 1728–1735
- Pałacyk Petit Trianon w Wersalu, wykorzystanie pilastrów w klasycyzmie
- Kapitel pilastra – fasada kościoła klasztornego w Zwettl
Zobacz też
- Półkolumna
- Lizena
Bibliografia
- Słownik terminologiczny sztuk pięknych. Warszawa: 2007, s. 314.
- Witold Szolginia: Architektura. Warszawa: Sigma NOT, 1992, s. 107. ISBN 83-85001-89-1.
Kontrola autorytatywna (ozdoba):
- GND: 4346619-9
- PWN: 3957179
- Britannica: technology/pilaster
- Universalis: pilastre, ante-architecture
- БРЭ: 3139336
- SNL: pilaster
- Catalana: 0131825
- DSDE: pilaster