Orzeszki pistacjowe

Niełuskane orzeszki pistacjowe pistacji właściwej
Pestki orzeszków pistacjowych
Zobacz multimedia związane z tematem: Orzeszki pistacjowe

Orzeszki pistacjowe – owoce drzew z rodzaju pistacja. Pod względem botanicznym są to pestkowce[1]. Właściwą, jadalną ich częścią jest pestka. Otacza ją zdrewniała i bardzo twarda łupina. U całkowicie dojrzałych orzeszków pistacjowych łupina ta jest pęknięta i rozwarta tak, że widoczna jest pestka, u niecałkowicie dojrzałych jest pełna. Zewnętrzna warstwa odpada po dojrzeniu owoców lub jest usuwana[2][3].

Orzeszki pistacjowe są jadalne. W Polsce dostępne są głównie importowane, pochodzące od uprawianej pistacji właściwej (Pistacia vera), jednak inne gatunki pistacji też wytwarzają jadalne pestkowce[4]. Zjadane były przez ludzi od bardzo dawna. Orzeszki pistacji atlantyckiej (Pistacia atlantica), wraz z ziarnami zbóż, migdałami, nasionami grochu i wyki znaleziono w grocie w Turcji w wykopaliskach datowanych na 7 tysięcy lat p.n.e. W Lakisz znaleziono orzeszki pistacjowe z okresu 3400–2500 lat p.n.e.[5]

Wartości odżywcze

Orzechy pistacjowe zawierają dużo kwasów tłuszczowych jednonienasyconych, ich znaczną część stanowi kwas oleinowy, którego jest 32,0 g na 100 g. W 100 g orzeszków znajduje się bardzo dużo aminokwasów[6]:

Wartość odżywcza
Orzechy pistacjowe
(100 g)
Wartość energetyczna 2513 kJ (600 kcal)
Białka 20,5 g
szczegółowe informacje
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 45% 45% 45% 45%
M 37% 37% 37% 37%
Węglowodany 25,0 g
szczegółowe informacje
Przyswajalne 18,9 g
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 15% 15% 15% 15%
M 15% 15% 15% 15%
Dwucukry
Sacharoza 5,7 g
Laktoza 0,00 g
Skrobia 2,5 g
Błonnik 6,1 g
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 24% 24% 29% 29%
M 16% 16% 20% 20%
Tłuszcze 48,5 g
szczegółowe informacje
Kwasy tł. nasycone 6,05 g
Kwasy tł. nienasycone
Jednonienasycone 32,51 g
Wielonienasycone 7,24 g
omega-3 0,23 g
α-Linolenowy (ALA) 0,23 g
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 21% 21% 21% 21%
M 14% 14% 14% 14%
omega-6 7,01 g
Linolowy (LA) 7,01 g
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 58% 58% 64% 64%
M 41% 41% 50% 50%
Woda 3,6 g
szczegółowe informacje
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 0,1% 0,1% 0,1% 0,1%
M 0,1% 0,1% 0,1% 0,1%
Witaminy
Witamina C 0,00 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
Tiamina (B1) 0,820 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 75% 75% 75% 75%
M 68% 68% 68% 68%
Ryboflawina (B2) 0,170 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 15% 15% 15% 15%
M 13% 13% 13% 13%
Niacyna (B3) 1,10 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 7,9% 7,9% 7,9% 7,9%
M 6,9% 6,9% 6,9% 6,9%
Witamina B6 0,00 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
Foliany 0,058 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 15% 15% 15% 15%
M 15% 15% 15% 15%
Kobalamina (B12) 0,00 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
Witamina A 0,023 mg RAE
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 3,3% 3,3% 3,3% 3,3%
M 2,6% 2,6% 2,6% 2,6%
Witamina D 0,00 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
M 0,0% 0,0% 0,0% 0,0%
Witamina E 5,2 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 35% 35% 35% 35%
M 35% 35% 35% 35%
Makroelementy
Fosfor 500 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 71% 71% 71% 71%
M 71% 71% 71% 71%
Wapń 135 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 14% 14% 11% 11%
M 14% 14% 14% 11%
Magnez 158 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 51% 49% 49% 49%
M 40% 38% 38% 38%
Potas 1090 mg
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 23% 23% 23% 23%
M 23% 23% 23% 23%
Sód 6 mg
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 0,4% 0,4% 0,5% 0,5%
M 0,4% 0,4% 0,5% 0,5%
Mikroelementy
Żelazo 6,7 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 37% 37% 84% 84%
M 84% 84% 84% 84%
Miedź 0,81 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 90% 90% 90% 90%
M 90% 90% 90% 90%
Cynk 1,3 mg
RDA 19–30 31–50 51–70 70+
K 16% 16% 16% 16%
M 12% 12% 12% 12%
Mangan 0,88 mg
AI 19–30 31–50 51–70 70+
K 49% 49% 49% 49%
M 38% 38% 38% 38%
Dane liczbowe na podstawie: [6]
Wartości RDA i AI wyznaczone na podstawie danych Institute of Health[7]

W orzeszkach znajdują się też znaczne ilości żelaza, cynku, potasu, wapnia, fosforu i magnezu[6].

Orzeszki pistacjowe są słodkie, mają charakterystyczny silny aromat i przyjemny smak. Używane są do bezpośredniego spożycia, oraz jako dodatek do wyrobów cukierniczych (strucle pistacjowe, torty, marcepany, lody, kisiele mleczne, nadzienie do cukierków[4]). Są wysokoenergetyczne, 100 g orzeszków daje 2592 kJ energii (około 589 kcal), zawierają też wyjątkowo dużo fosforu, który wzmacnia kości i zęby i bierze udział w regulacji wielu procesów metabolicznych[3].

W handlu oprócz zwykłych orzeszków pistacjowych dostępne są jeszcze orzeszki solone i prażone.

Przypisy

  1. ↑ GeoffreyG. Burnie GeoffreyG. i inni, Botanica. Ilustrowana, w alfabetycznym układzie, opisuje ponad 10 000 roślin ogrodowych, Niemcy: Könemann, Tandem Verlag GmbH, 2005, ISBN 3-8331-1916-0, OCLC 271991134 .
  2. ↑ Szweykowska Alicja, Szweykowski Jerzy: Botanika t.1 Morfologia. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2003, s. 307–308. ISBN 83-01-13953-6.
  3. ↑ a b Orzechy pistacjowe. aboutnuts.com. [dostęp 2015-01-06].
  4. ↑ a b Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: PWRiL, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
  5. ↑ Zofia Włodarczyk: Rośliny biblijne. Leksykon. Kraków: Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, 2011. ISBN 978-83-89648-98-3.
  6. ↑ a b c Hanna Kunachowicz; Beata Przygoda; Irena Nadolna; Krystyna Iwanow: Tabele składu i wartości odżywczej żywności. Wyd. II zmienione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2017, s. 670. ISBN 978-83-200-5311-1.
  7. ↑ Dietary Reference Intakes Tables and Application. Institute of Health. The National Academies of Sciences, Engineering, and Medicine. (ang.).