Lindera

Lindera
Ilustracja
Lindera floribunda
Systematyka[1][2]
Domena

eukarionty

Królestwo

rośliny

Podkrólestwo

rośliny zielone

Nadgromada

rośliny telomowe

Gromada

rośliny naczyniowe

Podgromada

rośliny nasienne

Nadklasa

okrytonasienne

Klasa

Magnoliopsida

Nadrząd

magnoliopodobne

Rząd

wawrzynowce

Rodzina

wawrzynowate

Rodzaj

lindera

Nazwa systematyczna
Lindera Thunb.
Nov. Gen. Pl. 3: 44 (1783)[3][4]
Typ nomenklatoryczny

L. umbellata Thunberg[4]

Synonimy
  • Aperula Blume
  • Benzoin Nees
  • Calosmon J.Presl
  • Daphnidium Nees
  • Evelyna Raf.
  • Omphalodaphne (Blume) Nakai
  • Ozanthes Raf.
  • Parabenzoin Nakai
  • Polyadenia Nees
  • Sinosassafras H.W.Li[5]
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons
Lindera chienii

Lindera[6] (Lindera Thunb.) – rodzaj drzew i krzewów z rodziny wawrzynowatych (Lauraceae). Obejmuje około 100 gatunków[7][8][3] (93 gatunki są zweryfikowane przez Plants of the World)[5]. Występują one głównie w Azji Południowo-Wschodniej i Wschodniej, jeden gatunek rośnie w Australii[8], trzy gatunki obecne są w Ameryce Północnej (południowo-wschodnie Stany Zjednoczone)[9]. Rośliny te rosną w lasach, często wzdłuż strumieni i na bagnach[7].

Nazwa naukowa upamiętnia szwedzkiego botanika Johana Lindera (1676–1724)[9].

Kilka gatunków uprawianych jest jako krzewy ozdobne, najbardziej popularny jest Lindera obtusiloba[7], przy czym w Polsce spotykana bywa tylko lindera zwyczajna Lindera benzoin[6]. Liście lindery zwyczajnej dawniej służyły do sporządzania naparów pitych jak herbata. Olej z nasion Lindera praecox używany był w lampach[8].

Morfologia

Lindera benzoin
Kwiatostan Lindera aggregata
Pokrój
Krzewy lub niewielkie drzewa osiągające do 12 m wysokości, zwykle rozłożyste[7]. Kora szara, ciemniejąca z wiekiem[9].
Liście
Skrętoległe, zwykle opadające zimą lub w porze suchej, przy czym przed opadnięciem liście zwykle przebarwiają się na jaskrawo złotożółty kolor[7]. Aromatyczne po roztarciu, przynajmniej za młodu[9]. Blaszka pojedyncza lub trójklapowa, z trzema głównymi wiązkami przewodzącymi lub z użyłkowaniem pierzastym[7]. U różnych gatunków liście miękkie do skórzastych, nagie do owłosionych[9].
Kwiaty
Jednopłciowe (przy czym rośliny są dwupienne[9]), drobne, zebrane w baldaszkowate kwiatostany, pojawiające się zwykle wiosną[7], wsparte dwiema podsadkami[9]. Okwiat złożony jest z 6 żółtawych listków wyrastających parami w dwóch okółkach. W kwiatach męskich jest 9 pręcików w trzech okółkach (rzadziej pręcików jest 12). W kwiatach żeńskich znajduje się 9 prątniczków i kulistawa zalążnia[3][7].
Owoce
Mięsiste lub suche, jednonasienne, zielone, czarne lub czerwone osadzone w mięśniejącym dnie kwiatowym[3][7].

Systematyka

Lindera obtusiloba
Pozycja systematyczna

Jeden z około 50 rodzajów zaliczanych do rodziny wawrzynowatych (Lauraceae), wchodzącej w skład rzędu wawrzynowców (Laurales)[2]. Bywa łączony z rodzajem Litsea[8].

Wykaz gatunków[5]
  • Lindera aggregata (Sims) Kosterm.
  • Lindera akoensis Hayata
  • Lindera andamanica Chakrab., Lakra & Diwakar
  • Lindera angustifolia W.C.Cheng
  • Lindera annamensis H.Liu
  • Lindera apoensis Elmer
  • Lindera assamica (Meisn.) Kurz
  • Lindera balansae Lecomte
  • Lindera benzoin (L.) Blume – lindera zwyczajna
  • Lindera bibracteata Boerl.
  • Lindera bifaria (Nees) Hosseus
  • Lindera bokorensis Tagane & Yahara
  • Lindera bootanica Meisn.
  • Lindera caesia Reinw. ex Fern.-Vill.
  • Lindera caudata (Nees) Hook.f.
  • Lindera chienii W.C.Cheng
  • Lindera chunii Merr.
  • Lindera citriodora (Siebold & Zucc.) Hemsl.
  • Lindera communis Hemsl.
  • Lindera concinna Ridl.
  • Lindera cuspidata (Blume) Boerl.
  • Lindera delicata Kosterm.
  • Lindera densiflora (Meisn.) Boerl.
  • Lindera doniana C.K.Allen
  • Lindera erythrocarpa Makino
  • Lindera flavinervia C.K.Allen
  • Lindera floribunda (C.K.Allen) H.P.Tsui
  • Lindera foveolata H.W.Li
  • Lindera fragrans Oliv.
  • Lindera glauca (Siebold & Zucc.) Blume
  • Lindera gracilipes H.W.Li
  • Lindera guangxiensis H.P.Tsui
  • Lindera insignis (Blume) Boerl.
  • Lindera kariensis W.W.Sm.
  • Lindera kinabaluensis Kosterm.
  • Lindera kochummenii de Kok
  • Lindera kwangtungensis (H.Liu) C.K.Allen
  • Lindera latifolia Hook.f.
  • Lindera laureola Collett & Hemsl.
  • Lindera limprichtii H.J.P.Winkl.
  • Lindera longipedunculata C.K.Allen
  • Lindera lucida (Blume) Boerl.
  • Lindera lungshengensis S.Lee
  • Lindera macrophylla (Blume) Boerl.
  • Lindera malaccensis Hook.f.
  • Lindera megaphylla Hemsl.
  • Lindera meissneri Hook.f.
  • Lindera melastomacea Fern.-Vill.
  • Lindera melissifolia (Walter) Blume
  • Lindera menghaiensis H.W.Li
  • Lindera metcalfiana C.K.Allen
  • Lindera montana Ridl.
  • Lindera montanoides Kosterm.
  • Lindera motuoensis H.P.Tsui
  • Lindera myrrha (Lour.) Merr.
  • Lindera nacusua (D.Don) Merr.
  • Lindera neesiana (Wall. ex Nees) Kurz
  • Lindera novoguineensis Kosterm.
  • Lindera obtusiloba Blume
  • Lindera pedicellata Kosterm.
  • Lindera pentantha Koord. & Valeton
  • Lindera pilosa Kosterm.
  • Lindera pipericarpa (Miq.) Boerl.
  • Lindera polyantha (Blume) Boerl.
  • Lindera praecox (Siebold & Zucc.) Blume
  • Lindera prattii Gamble
  • Lindera pulcherrima (Nees) Benth. ex Hook.f.
  • Lindera queenslandica B.Hyland
  • Lindera racemiflora Kosterm.
  • Lindera racemosa Lecomte
  • Lindera reflexa Hemsl.
  • Lindera reticulata (Blume) Benth. & Hook.f. ex Fern.-Vill.
  • Lindera robusta (C.K.Allen) H.P.Tsui
  • Lindera rubronervia Gamble
  • Lindera rufa (Stapf) Gamble
  • Lindera salicifolia (Blume) Boerl.
  • Lindera sanjappae Bhaumik, M.K.Pathak & Chakrab.
  • Lindera sericea (Siebold & Zucc.) Blume
  • Lindera setchuenensis Gamble
  • Lindera spicata Kosterm.
  • Lindera subcoriacea Wofford
  • Lindera supracostata Lecomte
  • Lindera thomsonii C.K.Allen
  • Lindera tienchuanensis W.P.Fang & H.S.Kung
  • Lindera tonkinensis Lecomte
  • Lindera triloba (Siebold & Zucc.) Blume
  • Lindera turfosa Kosterm.
  • Lindera umbellata Thunb.
  • Lindera varmae M.K.Pathak, Bhaumik & Chakrab.
  • Lindera velutina H.Liu
  • Lindera villipes H.P.Tsui
  • Lindera wardii C.K.Allen
  • Lindera wrayi Gamble

Przypisy

  1. ↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2021-04-12]  (ang.).
  2. ↑ a b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2021-04-12]  (ang.).
  3. ↑ a b c d Hongbin Cui, Henk van der Werff: Lindera Thunberg. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-12].
  4. ↑ a b Lindera. [w:] Index Nominum Genericorum (ING) [on-line]. Smithsonian Institution. [dostęp 2021-04-12].
  5. ↑ a b c Lindera Thunb.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-04-12].
  6. ↑ a b KarpowiczowaK. L. KarpowiczowaK., Wykaz drzew i krzewów Ogrodu Botanicznego Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa: PWN, 1972, s. 113 .
  7. ↑ a b c d e f g h i Roger Philips, Martyn Rix: The Botanical Garden. Vol. I. Trees and shrubs. London: Macmillan, 1988, s. 70. ISBN 0-333-73003-8.
  8. ↑ a b c d David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 530, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
  9. ↑ a b c d e f g Lindera Thunberg. [w:] Flora of North America [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2021-04-12].
Identyfikatory zewnętrzne (takson):
  • EoL: 59595
  • Flora of China: 118626
  • Flora of North America: 118626
  • GBIF: 10614901
  • identyfikator iNaturalist: 54794
  • IPNI: 21441-1
  • ITIS: 18146
  • NCBI: 55957
  • Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:331723-2
  • Tela Botanica: 99634
  • identyfikator Tropicos: 40007134
  • USDA PLANTS: LINDE2