Konrad Wallenrod (powieść poetycka)
| Ten artykuł od 2015-04 zawiera treści, przy których brakuje odnośników do źródeł. Należy dodać przypisy do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy źródeł bibliograficznych jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają. Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary) Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu. Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu. |
Autor | Adam Mickiewicz | ||
---|---|---|---|
Typ utworu | |||
Wydanie oryginalne | |||
Miejsce wydania | Petersburg | ||
Język | |||
Data wydania | 1828 | ||
Wydawca | Karol Kraj | ||
| |||
| |||
|
Konrad Wallenrod, powieść historyczna z dziejów litewskich i pruskich – powieść poetycka napisana przez Adama Mickiewicza na zsyłce w Moskwie, prawdopodobnie między rokiem 1825[1] a 1828, wydana zaś w lutym 1828 przez drukarnię Karola Kraya; uważana za jeden z najbardziej znanych poematów polskiego romantyzmu. Oryginał wysłany z Moskwy został ocenzurowany przez rosyjskiego cenzora Bazylego Anastasewicza. Mickiewicz musiał usunąć wers Tyś niewolnik, jedyna broń niewolników jest zdrada, a w drugim wydaniu po wprowadzeniu zmian w przedmowie car Mikołaj I nazywany jest przez poetę Ojcem tylu ludów[2].
Informacje ogólne
Ponieważ autor wykorzystał w dziele tzw. historyzm maski, rozgrywająca się w średniowieczu akcja w istocie porusza jednak problemy patriotyczne Polski XIX wieku. Za pierwowzór literackiego Konrada Wallenroda posłużyła autentyczna postać żyjącego w XIV wieku wielkiego mistrza krzyżackiego Konrada von Wallenrode, który jednak nie był litewskim agentem we władzach zakonu.
Motto
Od tytułu powieści wywodzi się termin wallenrodyzm, określający nową postawę etyczno-moralną polskich ruchów narodowowyzwoleńczych mających podłoże w doktrynie Niccolò Machiavellego:
Dovete adunique sapere, come sono due generazioni da combattere... bisogna essere volpe e leone.
Co można tłumaczyć jako:
Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia… trzeba być lisem i lwem.
Rolę drugiego motta pełni w powieści cytat Friedricha Schillera umieszczony w Przedmowie, który nadaje doniosłą rolę zgłębianiu przez poezję zapomnianej przeszłości, utrwalanej − jak się okazuje w toku powieści − w tradycji i pieśni gminnej:
Was unsterblich im Gesang soll leben, muss im Leben untergehen.
Co można tłumaczyć jako:
Co ma ożyć w pieśni, zaginąć powinno w rzeczywistości.
Wpływ i inspiracje
Mickiewicz, pisząc Konrada Wallenroda, wzorował się na modnej w okresie romantyzmu prozie historycznej Waltera Scotta, eposach Torquata Tassa oraz Pieśni Osjana Jamesa Macphersona. Historycznym pierwowzorem Konrada Wallenroda był pruski dowódca Herkus Monte, który w młodości był w krzyżackiej niewoli, a w 1260 stanął na czele pruskiego powstania przeciwko zakonowi.
Konrad Wallenrod dwukrotnie był adaptowany na potrzeby opery. Pierwszy raz jako I Lituani(inne języki) w 1874 roku przez włoskiego kompozytora Amilcare Ponchiellego i jako Konrad Wallenrod(inne języki) w 1885 roku przez Władysława Żeleńskiego. Przyjęło się uważać, że poematem Mickiewicza mógł inspirować się Fryderyk Chopin, pisząc swoją Balladę g-moll.
Zobacz też
Przypisy
- ↑ M. Janion, Życie pośmiertne Konrada Wallenroda, Warszawa 1990, str. 39.
- ↑ Ludwik Bazylow, Polacy w Petersburgu, 1984, s. 138-139.
Linki zewnętrzne
- Konrad Wallenrod w zbiorach Cyfrowej Biblioteki Narodowej Polona.pl
- Konrad Wallenrod w serwisie Wolne Lektury
- p
- d
- e
Ballady i romanse |
|
---|---|
Dramaty | |
Liryki lozańskie |
|
Poematy |
|
Sonety krymskie |
|
Wiersze (różne) | |
Inne |
|
- Britannica: topic/Konrad-Wallenrod