Tjerkgaast

Tjerkgaast

Buurtschap in Nederland

Situering

Provincie

Friesland

Gemeente

De Friese Meren

Coördinaten

52° 54′ NB, 5° 41′ OL

Algemeen

Oppervlakte

19,24^[1] km²

- land

16,48^[1] km²

- water

2,76^[1] km²

Inwoners
(2023-01-01)

345^[1]
(18 inw./km²)

Woningvoorraad

134 woningen^[1]

Overig

Postcode

8522

Netnummer

0514

Woonplaatscode

2512

Detailkaart

Locatie in de voormalige gemeente Skarsterlân

Foto's

Tjerkgaast (Tsjerkgaast)

De weg door Tjerkgaast met de kerk

Portaal

Nederland
Friesland

Tjerkgaast (Fries: Tsjerkgaast) is een dorp in de gemeente De Friese Meren, in de Nederlandse provincie Friesland. Tjerkgaast ligt ten tussen Sloten en Sint Nicolaasga. Rondom het dorp liggen het Slotermeer, het Brandemeer, en de Groote Brekken.

In 2023 telde het dorp 345 inwoners. De buurtschap Spannenburg ligt in het postcodegebied van Tjerkgaast. Door deze buurtschap loopt het Prinses Margrietkanaal.

Geschiedenis

Tjerkgaast is ontstaan op een glaciale stuwwal. Aan de westkant lag Wollegaast (het huidige Spannenburg) en aan de oostkant Klein(e) Gaast. Vanaf de 15e eeuw werd de plaats vermeld als Tzerckgeest, Tzerckgheest, Tzergaest en in 1718 als Tjerkgaast.

De Kerk van Tjerkgaast was oorspronkelijk aan Sint-Augustinus gewijd en stamt uit 1703. De kerk vervangt een oudere kerk die in ieder geval van voor de reformatie stamt^[2]. Rond de kerk ontstond enige bebouwing in de 19e en 20e eeuw. Klein Gaast bleef een agrarische buurtschap, die in de tweede helft van de twintigste eeuw als benaming verdween. De benaming Wollegaast werd samen met Spannenburg in de eerste deel van twintigste eeuw nog naast elkaar gebruikt maar uiteindelijk verdween de naam Wollegaast.

De plaatsnaam verwijst naar de kerk en de stuwwal (geest).

Tot de gemeentelijke herindeling op 1 januari 1984, behoorde Tjerkgaast tot de gemeente Doniawerstal. Tot 1 januari 2014 behoorde het tot de gemeente Skarsterlân.

Galama State (rijksmonument)
Kerk van Tjerkgaast (rijksmonument)

Bekende (ex-)bewoners

Geboren in Tjerkgaast

Rintsje Piter Sybesma (1894-1975), nationaalsocialistische schrijver
André Zonderland (1976), voormalige kortebaanschaatser

Overleden in Tjerkgaast

Jacobus Sibrandi Mancadan (1602-1680), schilder en burgemeester

Openbaar vervoer

Lijn 41: Heerenveen - Joure - Scharsterbrug - Sint Nicolaasga - Spannenburg - Tjerkgaast - Sloten - Wijckel - Balk
Lijn 42: Sneek - Jutrijp - Hommerts -Tjerkgaast - Spannenburg - Follega - Lemmer

Zie ook

Lijst van rijksmonumenten in Tjerkgaast

Bronnen, noten en/of referenties

G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
Friese plaatsnamen: alle steden, dorpen en gehuchten

↑ ^a ^b ^c ^d ^e Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
↑ Aa, Abraham Jacob van der (1848). Aardrijkskundig woordenboek der Nederlanden. J. Noorduyn, p. 200.