Akroleina

Akroleina

Formula kimikoa	C₃H₄O
SMILES kanonikoa	2D eredua
MolView	3D eredua
Konposizioa	oxigeno eta karbono
Mota	biogenic acyclic aldehyde ^(en) eta alkenal ^(en)
Ezaugarriak
Dentsitatea	0,84 g/cm³ (20 °C) 1,9 g/cm³
Disolbagarritasuna	40 g/100 g (ur, 20 °C)
Momentu dipolarra	3,12 D
Fusio-puntua	−88 °C −87 °C −87,7 °C
Irakite-puntua	53 °C (760 Torr) 52,69 °C (101,325 kPa)
Fusio-entalpia	3,12 D
Lurrun-presioa	210 mmHg (20 °C)
Masa molekularra	56,026215 Da
Erabilera
Elkarrekintza	Transient receptor potential cation channel subfamily A member 1 ^(en)
Arriskuak
NFPA 704	3 3 2
Lehergarritasunaren beheko muga	2,8 vol%
Lehergarritasunaren goiko muga	31 vol%
Gutxieneko dosi hilgarria	ikusi 1.750 mg/m³ (katu, arnas hartze, 2 h) 1.500 mg/m³ (katu, arnas hartze, 2 h) 24 mg/m³ (Akuri, arnas hartze, 6 h) 1.000 ppm (Hamster, arnas hartze, 10 min) 5.500 Parts per Billion ^(en) (gizaki, arnas hartze) 153 ppm (gizaki, arnas hartze, 10 min) 350 mg/m³ (gizaki, arnas hartze, 10 min) 200 mg/m³ (laborategiko sagu, arnas hartze) 650 mg/m³ (laborategiko sagu, arnas hartze) 24 mg/m³ (untxi, arnas hartze, 6 h) 15 mg/kg (katu, intravenous injection ^(en) ) 0,178 mg/kg (Akuri, larruazalpeko) 400 mg/kg (laborategiko sagu, larruazalpeko) 250 mg/kg (untxi, larruazalpeko) 674 ppm (katu)
Batezbesteko dosi hilgarria	ikusi 10,5 ppm (Akuri, arnas hartze, 6 h) 25,4 ppm (Hamster, arnas hartze, 4 h) 66 ppm (laborategiko sagu, arnas hartze, 6 h) 875 ppm (laborategiko sagu, arnas hartze, 1 min) 175 ppm (laborategiko sagu, arnas hartze, 10 min) 152 mg/m³ (laborategiko sagu, arnas hartze, 6 h) 18 mg/m³ (laboratory rat ^(en) , arnas hartze, 4 h) 131 ppm (laboratory rat ^(en) , arnas hartze, 30 min) 8 ppm (laboratory rat ^(en) , arnas hartze, 4 h) 10,5 ppm (untxi, arnas hartze, 6 h) 9,008 mg/kg (laborategiko sagu, intraperitoneal injection ^(en) ) 4 mg/kg (laboratory rat ^(en) , intraperitoneal injection ^(en) ) 13,9 mg/kg (laboratory rat ^(en) , aho emate) 28 mg/kg (laborategiko sagu, aho emate) 26 mg/kg (laboratory rat ^(en) , aho emate) 7 mg/kg (untxi, aho emate) 30 mg/kg (laborategiko sagu, larruazalpeko) 50 mg/kg (laboratory rat ^(en) , larruazalpeko) 164 mg/kg (untxi, larruazalpeko) 160 mg/kg (untxi, skin absorption ^(en) ) 45 mg/kg (ugaztun) 150 ppm (txakur) 375 ppm (laboratory rat ^(en) )
Autoignizio tenperatura	234 °C
Denboran ponderatutako esposizio muga	0,25 mg/m³ (10 h, Ameriketako Estatu Batuak, Austria) 0,1 ppm (, Egipto, Australia, Belgika, Finlandia, Frantzia, Japonia, Hego Korea, Mexiko, Zeelanda Berria, Norvegia, Filipinak, Suedia, Suitza, Turkia, Erresuma Batua) 0,05 ppm (, Danimarka, Herbehereak) 0,23 mg/m³ (, Hungaria) 0,2 mg/m³ (, Polonia)
Denbora laburreko esposizio muga	0,8 mg/m³ (baliorik ez) 0,3 ppm (Australia, Belgika, Hego Korea, Mexiko, Suedia, Erresuma Batua) 0,23 mg/m³ (Hungaria) 0,5 mg/m³ (Polonia) 0,2 mg/m³ (Errusia)
Flash-puntua	−26 °C
IDLH	4,58 mg/m³
Eragin dezake	acrolein exposure ^(en)
Identifikatzaileak
InChlKey	HGINCPLSRVDWNT-UHFFFAOYSA-N
CAS zenbakia	107-02-8
ChemSpider	7559
PubChem	7847
Reaxys	741856
Gmelin	15368
ChEMBL	CHEMBL721
NBE zenbakia	1092
RTECS zenbakia	AS1050000
ZVG	13480
DSSTox zenbakia	AS1050000
EC zenbakia	203-453-4
ECHA	100.003.141
CosIng	97367
MeSH	D000171
Human Metabolome Database	HMDB0041822
KNApSAcK	C00052796
UNII	7864XYD3JJ
KEGG	C01471

Akroleina konposatu organikoa da CH₂=CHCHO formula duena. Aldehido asegabeen artean sinpleena da. Likido kolorge eta usain garratzekoa da^[1].

Prestakuntza

Akroleina industrian prestatzen da propenoa oxidatuz metal oxidoen bidez katalisi heterrogeneoz^[2].

CH₃CH=CH₂ + O₂ → CH₂=CHCHO + H₂O

Glizerinatik abiatuz ere presta daiteke akroleina. Berau, 280 C-tara berotuta deskonposatu egiten da akroleina emanez.

(CH₂OH)₂CHOH → CH₂=CHCHO + 2 H₂O

Akroleina ere sintetiza daiteke formaldehidoaren eta azetaldehidoaren kondentsazioz.

HCHO + CH₃CHO → CH₂=CHCHO + H₂O

Erabilera

Akroleina narritatzailea denez arma kimiko gisa bailatu izan da. Frantziako armadak akroleina usatu zuen Lehen Mundu Gerran esku-granadak eta artileriako obusak betetzeko^[3].

Egun biozida gisa baliatzen da uretako belar gaiztoak eta algak tratatzeko^[2].

Akroleinak bi funtzio-talde dituenez, aukera hori baliatzen da hainbat sintesi kimikoetan, adibidez, metionina aminoazidoa sintetizatzeko.

Osasun-arriskuak

Akroleina toxikoa da eta larruazalaren, begien eta arnasbideen narritatzaile bortitza.

Erreferentziak

↑ (Ingelesez) PubChem. «Acrolein» pubchem.ncbi.nlm.nih.gov (Noiz kontsultatua: 2023-03-05).
↑ ^a ^b (Ingelesez) Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry. (1. argitaraldia) Wiley 2000-06-15 doi:10.1002/14356007.a01_149.pub2. ISBN 978-3-527-30385-4. (Noiz kontsultatua: 2023-03-05).
↑ Prentiss, Augustin Mitchell & Fisher, George J. B.. (1937). Chemicals in War: A Treatise on Chemical Warfare. McGraw-Hill Book Company, Incorporated, 139 or..

Kanpo estekak

Autoritate kontrola	Wikimedia proiektuak Datuak: Q342790 Multimedia: Acrolein / Q342790 Identifikadoreak GND: 4141314-3 LCCN: sh00009449 NDL: 00560150 NKC: ph174604 Hiztegiak eta entziklopediak Britannica: url Medikuntzako identifikadoreak MeSH: D000171 Kimikako identifikadoreak CAS erregistro zenbakia: 107-02-8 RTECS: AS1050000 ChEBI: 15368 ChEMBL: CHEMBL721 ChemSpider: 7559 PubChem: 7847 UNII: 7864XYD3JJ KEGG: C01471 SMILES: ID InChI: ID InChI key: ID Biologiako identifikadoreak MGI: 107-02-8

Autoritate kontrola